Biel, los reyes y la judería

Klein in inwonersaantal (115) maar groot in geschiedenis en architectuur is Biel, een stadje met een iconische aanblik van ver, door de imposante toren van het kasteel en de kerktoren pal ernaast.

Biel bestaat al van in de tijd van Sancho El Mayor maar krijgt pas echt aanzien tijdens het koningschap van Sancho Ramirez, die dit kasteel liet bouwen en in 1071 schonk aan zijn echtgenote Felicia van Roucy. Het kasteel telt 5 verdiepingen en is 30m hoog. Het had dus een residentiële functie, het Palacio del Rey, met het type Europese toren dat men 'donjon' noemt. De raamopeningen van een grotere omvang zijn er gekomen in de 16e eeuw, toen de aartsbisschop van Zaragoza eigenaar werd, maar voor de rest bewaart het gebouw zijn configuratie uit de 12e eeuw. 

Naast het kasteel staat de kerk van San Martín, met één beuk, uit de tweede helft van de 16e eeuw, opvolger van de vroegere Romaanse kerk, waarvan nog de crypte overblijft, die pas in 2005 ontdekt werd, met mooie gotische schilderingen uit de 15e eeuw.

Als je door de smalle straatjes schuifelt kom je zeker in de 'judería' terecht. De eerste joden kwamen in het stadje wonen in de 11e eeuw, en zij organiseerden zich tot een 'aljama' (zelfstandige entiteit voor controle op naleving van hun godsdienst) tussen1274 en 1294, waardoor zij ook toegang kregen tot de macht. Op hun hoogtepunt waren 51 van de 97 huizen in Biel bewoond door joden.
In1492 vaardigden 'los Reyes Catolicos' Fernando II van Aragón en Isabella I van Castilië het edict uit dat de marranos zich tot het christendom moesten bekeren of zouden verbannen of geëxecuteerd worden, een brede waaier aan keuzes... Tien jaar later deden de Katholieke Koningen hun kunstje nog eens over met de moriscos: "Bekeert u of een schop onder uw..."